Basisbehoeften

Water, elektriciteit, gas en tegenwoordig ook wi-fi zijn wat we wel basisbehoeften mogen noemen. Hoe gewend we ze en hoe evident ze in België zijn, vanzelfsprekend zijn ze zeker niet overal.

WATER

We beginnen onmiddellijk met de belangrijkste behoefte, water. We zitten hoog in de Guatemalteekse bergen, midden in het droogteseizoen. Het aantal bronnen, beken en rivieren verminderen naarmate de jaren vorderen. Gelukkig ligt San Miguels centrum in een dal, naast een (hoger gelegen) waterrijk gebied. Water stroomt naar en wordt opgevangen in de tanks die zich 'boven' het centrum bevinden, om vandaar verdeeld te worden onder de inwoners.

Dit klinkt als een werkend en goed doordacht systeem maar het laat de bewoners vaak in de steek. Bij gelegenheden is er helemaal geen water beschikbaar. Dan is het niet mogelijk de afwas te doen -wat ik niet zo erg vind-, de waterfilter te vullen, je handen te wassen, je tanden te poetsen. Douchen kun je wel, omdat die kraan met de boiler is aangesloten. Als ik me douch is dat telkens vroeg in de ochtend, de eerste kraan die ik gebruik. We kennen allemaal het principe: eerst koud water en stilaan warmt het op. Met enkel het water dat van de boiler komt stopt het opwarmen niet! Wanneer dat gebeurt kan ik de conclusie al trekken: vandaag geen water... De langste waterloze periode dat ik al heb mogen meemaken was samen met Ruben, vier dagen aan een stuk. Grappig, want de eerste dag had hij de giftige arroqueñocactus aan zijn gezicht gesmeerd, denkend dat het aloe vera was.

De waterfilter, ecofiltro, die ik vernoemde is waarschijnlijk het allerbelangrijkste item dat in de keuken staat. Kraantjeswater is absoluut niet drinkbaar. Dat moet steeds gefilterd worden. Onderaan is een kraantje waaruit je water haalt om te drinken, koken en groenten te wassen.

Velen hebben in hun tuin, sommigen in hun huis, een pila, een soort wasbak. Het heeft een open reservoir dat je kan bijvullen en dat meer dan 100 liter water kan opslaan. Aan één of twee zijkanten zijn bakken waarin borden, kleren en handen gewassen kunnen worden. Na het opvullen van de pila is er voor een periode van onbepaalde duur water, met of zonder werkende watertanks. In België zou deze handige oplossing nooit legaal zijn omwille van hygiënische redenen. Boombladeren waaien in de bak. Enkele maanden terug is een kat in DIFAM's pila verzopen. De weken erop dronken we dagelijks onze tas dode-katkoffie.

ELEKTRICITEIT

In de keuken staat een microgolfoven. Deze zit steeds in de stekker. Elke keer wanneer hij eruit en terug erin wordt gestoken, biept hij. Dat doet hij dus ook wanneer de elektriciteit uitvalt en dan terug aanspringt. Die biep hoor ik bijna elke dag. Soms zelfs meerdere keren. Het record moet vijf keer op één minuut zijn.

De elektriciteit valt dus vaak uit, al mogen we niet klagen. Op enkele keren na krijgen we luttele seconden later ons licht terug. De afgelopen maanden hebben we twee keer de generator moeten gebruiken omdat het écht te lang duurde.

Die korte stroomstoringen kunnen echter nare gevolgen hebben. Wanneer iemand een groot document uitprint bijvoorbeeld. Al verliest de printer slechts heel even zijn stroom, moet hij volledig opnieuw opgestart worden en is hij zijn opdracht vergeten. Enkelen van de collega's in DIFAM werken met een vaste computer. Bij het uitvallen van de elektriciteit hebben ze luttele seconden tijd om alle documenten op te slaan. Doen ze dat niet is alles kwijt.

Wanneer het regent gaat het licht vaker weg, zoals men het hier zegt.

GAS

Gas is slechts iets wat enkelen gebruiken. Leidingen zijn er dus niet. Je koopt het per vat. Wanneer je aan het koken bent en het vat is opeens leeg, wordt er goed gevloekt. Altijd een reserve klaarhebben is dus de boodschap.

WI-FI

Ai, hier heb ik al vaak problemen mee gehad. De wi-fi moet het meest onvoorspelbare zijn dat hier bestaat, waardoor veel mensen 4G-abonnementen verkiezen. DIFAM heeft een router, waar ik gretig gebruik van maak. Om te bellen, chatten en mails te sturen maar ook om opzoekingswerk te doen en films te kijken. Zowel mijn pc als de router zijn steeds van mening dat het signaal uitstekend is, maar niets is minder waar.

Zittend op dezelfde plek, kan de kracht van de verbinding variëren tussen vijf minuten en één seconde nodig om een zoekopdracht in Ecosia uit te voeren. Soms doet hij het helemaal niet, al zegt alles dat ik nog steeds verbonden ben.

Dit gebeurt wanneer heel het dorp zonder wi-fi zit, telkens op de minst gepaste momenten. Het enige wat men dan kan doen is wachten tot wanneer de verbinding terug is. Soms duurt dat twee minuten, soms vijf dagen. Niemand die het kan voorspellen. Net zoals de elektriciteit kan de wi-fi ontzettend veel keren op dezelfde dag uitvallen.

Dit zijn de problemen waar de centruminwoners mee te maken krijgen, dit zijn de luxeproblemen. Buiten het centrum zijn geen waterleidingen, amper stroomverbindingen. Wi-fi mag je er al helemaal vergeten. Geen kwart van de Miguelenen bezit een waterfilter, de grote meerderheid leeft op de natuurkrachten: beken als stromend water, houtvuren om op te koken.

Er is nog een lange weg af te leggen voordat elke Guatemalteek op elk moment van drinkbaar water, gas, elektriciteit en wi-fi kan profiteren.