Dia del Agua

22 maart, internationale dag van het water. Het initiatief werd genomen in Salón Efata een dialoog/debat over water en diens impact op het klimaat te houden. Studenten en leerkrachten van vier Migueleense colleges werden uitgenodigd, panellisten beantwoorden vijf vragen over het water. Ik had de eer een van die panellisten te zijn, de westerse en jeugdige kijk vertegenwoordigend.

Radio... Of toch niet?

Een maand op voorhand werd ik over het debat ingelicht. Het zou door de regionale radio opgenomen en live uitgezonden worden. Na de vragen te krijgen bereidde ik mijn antwoorden dus wekenlang voor, opdat ik zeker niet over mijn tong zou struikelen tijdens de uitzending.

De andere deelnemers waren Enma, die de visie van instituut DIFAM overbracht, zuster Maudilia, die de katholieke parochie representeerde en een man wiens naam ik ben vergeten die vanuit San Marcos de kerks mening deelde. Normaal gezien zou ook iemand van het gemeentehuis komen, maar die vond het blijkbaar niet interessant genoeg.

Het gesprek begon ik met de nodige nervositeit. Met de micro's en geluidsapparatuur dacht ik dat we live op de radio werden uitgezonden! Naarmate ik meer vragen beantwoordde verdwenen de zenuwen. Achteraf zeiden de studenten dat het zeer interessant was. Ook achteraf hoorde ik dat de radio het toch niet had uitgezonden, door een pastoor die het leven liet. In de plaats konden de Miguelenen naar een eerbetoon voor hem luisteren.

De vragen die we kregen en de antwoorden die ik gaf:

1. Wat is het belang van water?

Water is hetgeen dat het leven mogelijk maakt. Zonder water kunnen we niet overleven. Elke persoon heeft dagelijks één tot zeven liter water nodig.

Zonder water kunnen we de planten en dieren die we eten niet kweken. We kunnen wassen, koken noch bosbranden blussen.

Op vele manieren helpt het water ons! Het geeft ons elektriciteit dat uit dammen komt. Zo heeft de Itaipu-dam in het jaar 2005 93 procent van de geconsumeerde energie door Paraguay en 20 procent van de geconsumeerde energie van Brazilië geproduceerd.

Elk medicijn bevat water en de oceanen zuiveren het merendeel van de koolstofdioxide die de lucht vervuilt en de oorzaak van de opwarming van de aarde is.

Ook wetenschappelijke meeteenheden zijn op waters eigenschappen gebaseerd. Zo is een kilo het gewicht van een liter water en de temperaturen 0 en 100 graden Celsius de temperaturen waarop water zich naar ijs en damp transformeert.

2. Welke acties hebben negatieve invloed op het water en het klimaat?

Door het kappen van bomen drogen bronnen uit en verslechtert de gezondheid van de gehele natuur, waarvan ook wij deel uitmaken.

Wanneer iemand afval wegsmijt op straat, in de natuur of een rivier, vervuilt die persoon. Regen en rivieren nemen dat afval mee naar de oceanen. Daar doodt het plastiek hele ecosystemen. Vissen en schildpadden denken dat het eten is dus eten ze het afval op. Ook algen sterven op deze wijze. Dat is zeer spijtig, want algen zijn erg belangrijk voor al het leven op deze planeet. Het zijn zij die de koolstofdioxide uit de lucht halen!

Die CO2 komt van fabrieken en bedrijven die produceren maar ook van ieder van ons die de producten consumeert. Ook verspilling en vervuiling van water is voor deze processen nodig.

Zo verbruikt de maak van 1 kg chocolade 17 200 liter water. 1 kg koeienvlees heeft 15 400 l water nodig, een kg kippenvlees 4 700. Om een kg katoen te produceren wordt 10 000 l gebruikt.

Plastiek blijft het echter het ergste. Naast het feit dat het niet recycleerbaar is, stoot het proces om plastiek te produceren tot tien keer meer uit dan het proces om papier, staal of glas te fabriceren (235 mJ).

Daarnaast vervuilen fabrieken niet weinig met chemische producten. Zo heeft REPSA, een bedrijf dat palmolie produceert, in 2015 honderden liters pesticiden in Río de Pasión gemorst. Na enkele dagen was 140 km van de rivier vervuild. Alle vissen stierven en duizenden families verloren eten en drinkbaar water.

Misschien wordt het niet door iedereen beseft, maar water is geen onuitputtelijke bron. Door de bevolkingsgroei en onze manier van uitstoten komt de dag dat het water op is steeds dichterbij. Vorige zomer heeft het uitzonderlijk drie maanden lang niet geregend in België. Regenputten en waterreservaten droogden uit. Het was voor boeren verboden hun velden te besproeien. Op die wijze stierven vele planten, opdat het drinkwater niet op zou geraken.

Om gelijkaardige scenario's te vermijden moeten we ons bewust worden van onze ecologische voetafdruk en recycleren wat we hebben.

3. Welke acties hebben positieve invloed op water en het klimaat?

We kunnen steeds recycleren op veel meer manieren dan we weten. Water dat we gebruikten om groenten te wassen, te koken of te kuisen, kunnen we achteraf aan planten in ons tuin geven.

Over de hele wereld kiezen klimaatbewuste personen ervoor zich te wassen met natuurlijke producten. Ze verbinden het water dat de douche verlaat rechtstreeks met het veld. Zo wordt het water twee keer gebruikt en gaat niets verloren. Let echter wel op! Als je chemische producten gebruikt zou het kunnen dat deze een slechte invloed hebben op je planten.

Een ander voorbeeld van recyclage speelt zich in Engeland af. Men is er begonnen aangekoekt vet uit riolen te halen en dat te filteren totdat het als brandstof voor auto's bruikbaar is. Op die manier kunnen auto's in Engeland rijden op gerecycleerd rioolwater.

Door de wereldwijde bevolkingsgroei en de opwarming van de Aarde worden regenputten steeds belangrijker. Elk jaar wordt droger, we moeten ons aanpassen aan het klimaat. In vele landen heeft elk huis een eigen regenwaterput. In de loop van het jaar wordt dit water gebruikt om planten mee water te geven, toiletten mee door te sassen en mee te douchen.

Als we meer bomen planten dan degenen die we kappen gaat het milieu zich beter onderhouden! De grond zal gezonder zijn, bronnen gaan overleven. Tevens zuiveren ook bomen koolstofdioxide uit de lucht.

België is het slechte voorbeeld. In de afgelopen eeuw hebben we door het stijgende aantal inwoners immens veel bijgebouwd. Vandaag is er bijna geen bos over, we leven in één van de dichtst bevolkte regio's van de hele wereld. De luchtkwaliteit is verschrikkelijk en een rustige plek vinden, weg van volk en verkeer, is moeilijk.

De regering heeft dus enkele weten ingevoerd. De bekendste is zonder twijfel de 'betonstop'. Vanaf het jaar 2040 zullen de Belgen geen nieuwe huizen meer mogen bouwen. Dit is een maatregel om de weinige natuur die er nog is te behouden.

Ook is het verboden een boom om te hakken zonder licentie, het maakt niet uit of die in je tuin staat of niet. Daarnaast is het verplicht voor elke gekapte boom een nieuwe te planten.

Op gelijkaardige wijzen hebben landen zoals Canada, Japan, China en Duitsland maar ook Libanon, Pakistan en Israël ambitieuze herbebossingsprogramma's. Er zijn echter over de hele wereld wetenschappers en studenten die wekelijks op straat komen om te protesteren en te roepen dat we veel te weinig voor het milieu doen.

4. Is het de verantwoordelijk van educatieve centra mensen over het milieu en het klimaat te onderwijzen?

Uiteraard! Door onwetendheid blijven we het slechte pad betreden. Het volk zou bewust moeten zijn over wat gaande is met de natuur en de wereld. Het is de verantwoordelijkheid van educatieve centra om thema's zoals de klimaatveranderingen, maar ook het belang van de natuur en de gevolgen van vervuiling aan te leren. Het is zoals lezen en schrijven. Als je het niet in de school leert, waar dan wel? Van jongs af aan bestaat de verantwoordelijkheid de natuur niet te verwoesten noch te vervuilen.

Om die redenen is het klimaat een thema dat in elke Belgische school wordt behandeld. De opwarming van de Aarde, diens oorzaken en gevolgen maar ook wat wij, als burgers, studenten, ertegen kunnen doen wordt wekelijks in lessen zoals aardrijkskunde, geschiedenis en biologie besproken.

Daarnaast hoor je politici, nieuwslezers, journalisten,... dagelijks over het milieu spreken. Ieder persoon heeft zijn mening over wat gedaan moet worden om onze toekomst te verbeteren.

5. Welke taken heeft de regering?

In het jaar 1948 hebben de Verenigde Naties een contract getekend. Het contract heet 'Universele Verklaring van de Mensenrechten'. In dat pact komen alle landen - dus ook Guatemala - overeen dat het recht op drinkbaar water een van de belangrijksten is. Het is dus de taak van de regeringen elke burger van drinkbaar water te voorzien.

Zo namen vele landen al hun verantwoordelijkheid door waterzuiveringscentrales en -torens te bouwen. Van die plaatsen vertrekken leidingen naar alle bewoonde gebieden. Drinkbaar water vloeit in elk huis rechtstreeks uit de kraan. Elk persoon heeft zo op elk moment van de dag drinkbaar water aan een degelijke prijs.

Nu, het eerste dat ik merkte toen ik hier toekwam, ondertussen bijna een half jaar geleden, was het afval. Overal zie je het! Op de straat, in de berm, in het veld. De publieke vuilbakken worden amper gebruikt. Niet dat dat veel uitmaakt. Het door de gemeente verzamelde afval wordt allemaal verbrand. Er is geen slechtere 'recyclage'-manier.

Recycleren en sorteren is een gemeenschappelijke verantwoordelijkheid tussen gemeente en burger.

In België classificeren de burgers thuis organisch en anorganisch afval, glas, papier en karton en PMD. Elk type afval wordt op een andere dag opgehaald door de gemeentelijke vuilniswagens, doordat elk type afval een andere recyclagemanier heeft. Op die wijze is het ook voor de werknemers in de sorteer- en recyclagecentra gemakkelijker werken. (In San Miguel heeft men geprobeerd afval te recycleren. Al het afval werd echter met dezelfde camion opgehaald, de gemeentewerkers hielden het niet uit. Na zes maanden werd het project stopgezet, nvdr.)

Daarenboven zijn er containerparken, plaatsen waar je afval zoals lege batterijen, medicijnen, chemische producten, elektrische apparaten enzovoort kwijt kunt.

Op deze wijze ben ik er zeker van dat ook hier in San Miguel nieuw leven geblazen kan worden in het afvalophaling- en recyclagesysteem.

Besluit

De antwoorden lijken voor Belgen als ons soms te vanzelfsprekend om te vernoemen. De milieubewustheid ligt hier echter mijlenver achter op die van inwoners van een land zoals België. Politici praten nooit over het klimaat, nieuwsmedia nog minder. Enkele scholen en kerken zijn begonnen te spreken over de opwarming van de Aarde. Enkele bewuste boeren, of mensen met een of andere studie op zak, zien de problemen als ze rond hen kijken. Bomen en bronnen die verdwijnen, plastiek dat in de plaats komt. Het is van deze groep bewuste personen dat een groot deel van de Migueleense toekomst zal afhangen; alles hangt af van hoeveel acties ze nemen en hoeveel ze het woord verspreiden.