Verenigde Staten en vergif
Alle problemen waar Guatemala onder lijdt hangen als bananen aan elkaar. Onderwijs, mobiliteit, milieubewustzijn, voorbehoedsmiddelen, zijn stuk voor stuk quasi onbekende termen, waardoor armoede, overspel, alcoholisme, seksisme en honger dagelijkse begrippen zijn. De tros die de bananen samenhoudt is de regering, die er, corrupt als ze is, werkelijk een zootje van maakt.
Alcohol om te ontsnappen
De strenge kerk, zeker de evangelische, verbiedt het hier om te scheiden. Je mag geen kinderen krijgen voordat je getrouwd bent. Over voorbehoedsmiddelen wordt niet geleerd, laat staan dat je er gemakkelijk aan geraakt. Door deze combinatie van omstandigheden trouwen vele koppels al op jonge leeftijd en krijgen ze meer kinderen dan het aantal messen dat ze in huis hebben. In de lessen economisch aardrijkskunde hebben we geleerd dat minder kinderen een betere toekomst betekent, betere zorg voor deze kinderen, minder honger en meer kansen. Heel logisch is dat allemaal, maar niet uit te leggen aan de koppige indianen. Wanneer een 'gringo' als ik, want hier ben ik dat, een 'Amerikaan', zegt wat men moet doen, doet men het tegenovergestelde. Nog meer kinderen!
...
Door het jonge trouwen ondervinden vele koppels na verloop van tijd dat ze toch niet voor elkaar gemaakt zijn, dat ze toch niet happily ever after zullen samenleven. Mannen gaan vreemd. Vrouwen volgens mij ook, als ze erin slagen de keuken en het werk op het veld te verlaten. Door nijpend gebrek aan condooms, spiraaltjes en de pil worden dan ook kinderen verwerkt, die niet uit een getrouwd koppel komen. Wanneer zaken als deze uitkomen weten de meeste mannen niet wat te doen, behalve te drinken.
Wanneer ik het dorpscentrum doorsteek, om het even welk uur van de dag, zie ik gemiddeld vier mannen slapen op de stoep, een familiedrama en wordt ik meer dan ik kan tellen door zatlappen geroepen, omwille van mijn huidskleur. 'Da's ne witten, die zal wel Engels spreken! Hé, ik kan de paar woorden die ik kan zegegn naar hem roepen!', is wat volgens mij in hun hoofden omgaat, gevolgd door een 'koetiebning!', of 'gello!', waarna van mij verwacht wordt dat ik iets in het Engels terugzeg dat begrepen wordt. Ik voel me een attractie voor de borracho's.
De Guatemalteken drinken niet om van hun bier te genieten. Moeilijk ook, met de pinten die ze hier verkopen. Het voelt vreemd om te zeggen, maar Leffe is het best verkrijgbare bier in San Miguel en alle steden in de buurt. De Guatemalteken drinken om ter meest. Ze drinken om te vergeten. En wanneer alcohol niet genoeg is, slikt men vergif.
Het land van de hoop
Het is een jammere maar harde realiteit. Gelukkig zijn er velen die liever naar Amerika trekken om een beter leven te vinden. Een gemiddeld gezin heeft een achttal kinderen waarvan er twee in de Verenigde Staten werkzaam zijn. In alle staten vind je San Miguelezen. Onlangs heb ik een vrouw horen spreken die er op reis is geweest. Zij was enorm modern en positief over deze immigratie. Mannen worden er modern, helpen de vrouw met het koken, wassen en opvoeden van de kinderen. Amerika wordt hier geïdealiseerd. Het is een voorbeeld voor de mensen. Europa daarentegen is slechts een term die men niet goed kent.